De koning en de koningin
Drie kinderen heeft ze, vertelde ze me door de telefoon. Vijf, drie en één jaar oud, allemaal meisjes. En die van vijf, daar gaat het over, zei ze er in een adem achteraan. Of ze daar eens met mij over kon komen praten, over dat meisje waar ze geen vat op had. Maartje, het betreffende dochtertje, deed gewoon waar ze zelf zin in had, zo legde de moeder uit. Het meisje werkte niet mee, ze trok zich niets aan van haar moeders lieve of boze woorden, en er ging geen dag voorbij zonder ruzie.
Een week later zit Nicole voor het eerst tegenover me aan een kopje thee. Er is maar weinig aanmoediging nodig om haar te laten vertellen. Over hoe dwars Maartje is, en hoe dat haarzelf als moeder steeds weer onderuit haalt. ´Dat is toch niet normaal´ zegt ze tenslotte met een diepe zucht. Tja, normaal… aarzel ik terwijl ik me afvraag welke weg ik in wil slaan in dit gesprek. Gaat het hier om een moeder die baat heeft bij mijn begeleiding of is er sprake van een kind dat meer specialistische hulp nodig heeft? Ik vraag nog wat door, over school – zijn daar ook problemen rondom Maartje – en over het contact tussen pappa en dochter. Dat laatste roept emotie op. Nicole´s man blijkt nergens last van te hebben; wanneer hij thuis is, is er niets aan de hand, Maartje en hij lijken het prima samen te kunnen vinden.
En dat steekt, zo merk ik. Natuurlijk steekt dat. Deze mamma blijkt het grootste deel van de zorg voor de drie kinderen op haar bordje te hebben liggen. Pappa is een weekendpappa, een lieve betrokken weekendpappa, die zijn dochter optilt en in de lucht gooit. Die met haar naar het zwembad gaat en haar leert fietsen zonder zijwieltjes. Met hem heeft de dagelijkse gang van zaken rondom tandenpoetsen en aankleden een totaal andere kwaliteit dan bij mamma: in het weekend is er geen haast en dan is het makkelijk om van alle taken een spelletje te maken. Dat vinden kinderen leuk, dan krijg je ze wel mee. En zo wordt pappa de koning van de leuke dingen terwijl mamma de koningin is van de planning en de regels.
En Maartje? Maartje komt in opstand. Met al haar machteloze kleuterkracht speelt ze haar ouders tegen elkaar uit. Mamma krijgt de boze buien en pappa krijgt de zoentjes. En daar voelt mamma zich natuurlijk niet lekker over, ze wordt streng en chagrijnig terwijl pappa als compensatie extra lief doet tegen Maartje, zijn kleine prinsesje…
Het plaatje wordt me inmiddels een stuk duidelijker. Niet Maartje is het probleem, maar haar ouders en hun communicatie. Ik zie voor me hoe de koning en de koningin elkaar langzaamaan kwijt zullen raken als ze er niet in slagen om met elkaar in gesprek te komen over de consequenties van hun taakverdeling. Het gaat dan enerzijds over een feitelijke taakverdeling: jij werkt zoveel uur, en ik zoveel uur, en jij doet dit en ik doe dat. Maar er is ook een ander soort taakverdeling, en die is veel lastiger om bespreekbaar te maken: Geven we samen vorm aan de gang van zaken in het gezin of doe jij jouw ding en ik het mijne? En, nog lastiger om naar te kijken: voel ik me zelf verantwoordelijk voor hoe het gaat of zie ik mezelf als slachtoffer van de situatie? Oei, wat ken ik dit zelf goed, dit delicate proces…
Nicole heeft er totaal geen zin in om hier naar te kijken. Ik kan me dat helemaal voorstellen, maar ik zie geen andere weg voor haar. ´Weet je,´ zeg ik terwijl ze stuurs voor zich uitkijkt. ´Er zijn zoveel ouders die hiermee worstelen, maar vaak blijft het onder de oppervlakte. Bij jullie wordt het zichtbaar, doordat jullie dochter zo heftig reageert. Maartje voelt aan dat er iets niet klopt, en daarom doet ze wat ze doet.´ We spreken af dat Nicole eerst eens alles laat bezinken wat er besproken is, en pas dan hoeft ze te besluiten of ze een nieuwe afspraak met mij wil maken. Alleen of samen met haar man.
Als ze even later in haar autootje wegrijdt stuur ik een snelle zegenwens de kosmos in. Voor Maartje, het dappere prinsesje dat een paleisrevolutie heeft ontketend.
Dit stukje is geschreven met toestemming van Nicole. De namen van moeder en dochter zijn niet hun echte namen.
Wil je elke zes weken kosteloos een nieuwe column in je mailbox ontvangen?
Je kunt je AANMELDEN voor een abonnement.