‘De scholen zijn weer begonnen…’ Met wapperende spandoeken worden we eraan herinnerd: het leven met broodtrommeltjes en gymtassen is weer van start gegaan. Op menig koelkast hangt een nieuw schema: ‘wie – waar – wanneer’. Want ook buiten de schooluren willen we onze kinderen van alles laten beleven, en hoe gaan we dat aanpakken? De muziekschool stemt haar lestijden helaas niet af op de voetbaltraining, en hoe moet het ene kind leren zwemmen als het andere naar judo gebracht moet worden?
In verschillende kleuren laat het schema zien of het pappa is of mamma die uiterlijk om half zes bij de buitenschoolse opvang staat. En ook welke oppas met de jongste op dinsdag en donderdag naar zwemles gaat, en wat er dan allemaal mee moet. En dat er op vrijdag een van de kinderen van de buren mee komt uit school, en dat we dat absoluut niet mogen vergeten. En dit is dan nog alleen maar het raamwerk, de vaste structuur. In de praktijk komt het maar zelden voor dat er een week lang niet van afgeweken hoeft te worden. Want vergaderingen lopen uit, de favoriete oppas heeft tentamen, het zwemleskind heeft oorpijn, en de judogroep verschuift naar een later tijdstip. De week erna hebben alle kinderen opeens op woensdagochtend vrij vanwege een vergadering, pappa moet drie dagen op zakenreis, en de hond moet naar de dierenarts. Op zulke momenten moet er stevig geïmproviseerd worden. Daarom staan de telefoonnummers van pappa en mamma, en van drie verschillende oppassen in grote letters genoteerd. En ook dat van de buren, van oma en van diverse moeders-van-vriendjes op wie we in noodgevallen een beroep kunnen doen.
Moeders zijn doorgaans keien op het gebied van organisatie. En de doodenkele moeder die nog wat nonchalant is bij het aanbreken van de schoolperiode hoeft niet te wanhopen. Want als vanzelf zal ook zij binnen enkele jaren een gecompliceerd koelkastschema uit haar hoofd kunnen opdreunen.
En zo worden in de meeste gezinnen de kinderen min of meer op tijd afgeleverd en weer opgehaald bij school, de opvang en al die lessen en clubjes. Daarnaast gaan ze naar de beugeltandarts, de hond wordt uitgelaten, de wasmachine wordt gerepareerd en als er een kind jarig is mogen er acht vriendinnetjes komen logeren. Je begrijpt niet hoe ze het doet, maar tussendoor weet mamma nog tijd te vinden voor een pittige baan.
Onlangs sprak ik een moeder van een tweejarige tweeling. Ook al verkeerde haar gezin nog in de voorschoolse fase, gejakker en gejaag waren al aan de orde van de dag. Ze vertelde me hoe zij in haar vroegere bestaan – vóór de tornado van het gezinsleven – zo kon genieten van een rustig ontbijtje. Met een muziekje op de achtergrond en dan de krant lezen. Wat smaakte dat eerste kopje koffie heerlijk in die tijd… Ze had van jongs af aan een hekel gehad aan haasten, en wat dat betreft was het moederschap haar tegengevallen. Ze had het gevoel geleefd te worden en dat kon ze niet accepteren, zo vertelde ze. Het maakte dat ze chagrijnig werd en snel geïrriteerd. Op een ochtend toen haar man aan de ontbijttafel pap in hongerige mondjes zat te lepelen, was zij op de slaapkamer op haar bed gaan zitten. Op dat moment had ze besloten om elke ochtend vijf minuten aan zichzelf te geven en daarin al haar liefde en hoop voor zichzelf te leggen. Dit had ze inmiddels zeven maanden volgehouden, en het was uitgegroeid tot een ritueeltje dat haar zeer dierbaar was. Ja, ze moest het inplannen, en ze moest het in zekere zin bewaken tegen allerlei zogenaamd gewichtiger zaken, maar dat was haar toch maar mooi gelukt. Vijf minuten per dag, en daarmee bleken de overige veertienhonderdzoveel minuten in een geheel ander licht te komen staan.
Hier moest ik aan denken toen ik vanmorgen aan mijn glaasje verse jus d’orange zat. Theepot binnen handbereik, boterhammetje erbij, manlief fris geschoren tegenover me. Geen gehaast, nergens voor nodig. De hectiek van de jonge gezinnen ligt al mijlenver achter ons en inmiddels hebben rust en stilte werkelijk een eigen plek gekregen in mijn leven.
Maar toch… vijf minuten voor mezelf, waarom was ik daar destijds niet opgekomen? En zou ik het mezelf eigenlijk wel gegund hebben? Hoe zou ik ze ingevuld hebben toen, die vijf minuten? Met boodschappenlijstjes bedenken? Misschien wel. Ik verkeerde in de veronderstelling dat ik verantwoordelijk was voor zo’n beetje alles, en elke minuut is er één. Best wel jammer, denk ik nu. En opeens voel ik een onbestemde somberheid in me opkomen. Ben ik niet een totaal verkrampte mamma geweest, strak van het perfectionisme?
Net op tijd weet ik mijn genadeloze zelfkritiek te onderscheppen. Want hoe je het ook wendt of keert: ik deed in die jaren zo goed mogelijk wat me te doen stond, en veel van wat ik nu weet en kan heb ik juist toen kunnen leren.
Voor veel moeders, ook voor mij, is het niet moeilijk om onszelf kritisch te bezien. De andere kant blijkt veel moeilijker te zijn. Want hoe vaak durven we stil te staan bij de puurheid van onze liefde, en bij de grootsheid van ons hart? Wat zou er gebeuren als we daar elke dag een beetje tijd voor zouden maken, al is het maar vijf minuten…?
Wil je elke zes weken kosteloos een nieuwe column in je mailbox ontvangen?
Je kunt je AANMELDEN voor een abonnement.