Er werd op de voordeur gebonkt. In deze tijd van het jaar kan dat maar één ding betekenen… En ja hoor, voor de deur stond, onder een blauw fluwelen baret met witte veer, mijn vijfjarig buurjongetje. Zwart was hij niet, maar dat Piet hier stond was overduidelijk. Twee – vier – vijf kruidnootjes kletterden de gang in. Mijn theatrale snoekduik was goed voor een bonus van nog eens twee pepernoten. Opkrabbelend keek ik in de licht verbaasde blik van Pietje. “Is het leuk om Piet te zijn?”, vroeg ik. “Lekker pepernoten eten”, was zijn antwoord. Demonstratief graaide hij een handvol snoep uit het smoezelige plastic tasje, propte alles tegelijk in zijn mond en rende weg.
Ooit werkte ik in een instelling voor kleuters met emotionele problemen.
De meesten van deze kinderen groeiden op in omstandigheden die je niemand zou toewensen. Het kleine beetje houvast in hun leven maakte in december plaats voor een bijna onbeheersbare spanning. Daarom besloot Sint destijds zijn feestje een beetje aan te passen. Wanneer hij bij deze kleuters op bezoek kwam was hij, net als zijn knecht, nog gewoon een van de groepsleiders. In het bijzijn van iedereen vond vervolgens stap voor stap de transformatie plaats tot een heuse Sint en een echte Piet. Daarbij bleef Piet grotendeels wit, een paar zwarte stippen op neus en wangen waren ruimschoots voldoende. Wanneer de spanning toch nog te hoog opliep en driftbuien of vechtpartijtjes dreigden deed Sint zijn mijter even af om te laten zien dat het allemaal maar een spel was. Op deze manier was het voor de kinderen hanteerbaar en daarmee meestal ook leuk.
Eigenlijk hebben alle jonge gelovigen, ook zij die opgroeien in een warm en veilig nest, tijdens de Sinterklaastijd te maken met ‘mixed feelings’. Naast de gezelligheid van warme chocolademelk en het samen liedjes zingen is er zoveel wat spannend, onbegrijpelijk en niet te bevatten is. Je wordt bovendien als kind geacht mee te draaien in het speciale Sinterklaas protocol, of je dat nou leuk vindt of niet. Veel kinderen worden daar zenuwachtig en druk van en hun ouders (en juffen en meesters!) zijn soms blij als het allemaal weer achter de rug is.
Sommige deskundigen vinden dat het onverantwoord is om kinderen ‘voor te liegen’. Ouders zouden het Sintfeest moeten boycotten of minstens open moeten uitleggen aan hun kinderen wat waar en niet waar is. Voor mij voelt dat geforceerd aan. Het Sinterklaasfeest is deel van ons culturele erfgoed, en in essentie vind ik het een erg leuk feest. Althans als het niet misbruikt wordt om kinderen te manipuleren tot zoet, lief en gehoorzaam. Het ‘geloven’ in de echte Sint hoort bij een bepaalde leeftijdsfase; het is geen liegen als ouders in die beleving meespelen en daarmee zelf ook weer een beetje kind worden. Wel zou je als vader of moeder je kunnen afvragen in hoeverre je geneigd bent om het geloofsvuur van je kind steeds maar weer extra op te rakelen. Een kind begint namelijk op enig moment vanzelf uit de wereld van het magisch denken te groeien. Het is behulpzaam als pappa en mamma die wereld dan niet helemaal dichtgetimmerd hebben omdat het Sintgeloof zo schattig is…
Wij volwassenen, inmiddels precies wetend hoe de vork in de steel zit, herbeleven via onze kinderen begin december die onbevangen magische fase. Ontroerd en vertederd zouden we het wel voor altijd willen vasthouden, of in elk geval nog een jaartje willen rekken. Hoe verleidelijk dat ook is, kinderen zijn er het meest bij gebaat als ze zelf een beetje kunnen aanmodderen, uitzoeken en uitvinden hoe het allemaal zit. Als ze, zoals mijn buurjongetje, er hun eigen spel van kunnen maken met hun eigen regels. En wanneer dan uiteindelijk het kwartje definitief valt zijn pappa en mamma hopelijk daar om hen te steunen in die grootse ontdekking.
Vol verwachting klopt ons hart. Fijne feestdagen.
Wil je elke zes weken kosteloos een nieuwe column in je mailbox ontvangen?
Je kunt je AANMELDEN voor een abonnement.